The Telegraph zbulon planin e Trump: Kërkon kontroll mbi burimet e Ukrainës dhe ringritjen e perandorisë së gazit të Putinit
Ish-presidenti amerikan Donald Trump, në një marrëveshje të re të zbuluar nga The Telegraph, po kërkon të vendosë kontroll mbi burimet natyrore të Ukrainës, përfshirë naftën, gazin, mineralet e rralla dhe infrastrukturën e saj strategjike. Ky plan përfshin gjithashtu një aleancë energjetike me Rusinë, duke synuar rikthimin e furnizimeve të gazit rus në Evropë përmes Ukrainës dhe Nord Stream.
Një marrëveshje e paprecedentë: Ukraina në duart e Amerikës
Dokumenti, i cili është parë nga The Telegraph, është përshkruar nga ekspertët si një formë “shpronësimi ekonomik”, ku Ukraina do të humbasë kontrollin mbi burimet e saj strategjike në favor të investitorëve amerikanë të lidhur me Trump.
Alan Riley, një ekspert për ligjin e energjisë në Këshillin Atlantik, e cilëson këtë marrëveshje si një praktikë të paprecedentë në diplomacinë moderne. “Nuk ka garanci, nuk ka klauzolë mbrojtëse, SHBA nuk vendos asgjë. Amerikanët mund të largohen, por ukrainasit nuk kanë rrugëdalje,” tha ai.
Pikat kryesore të marrëveshjes përfshijnë:
• Kontroll të drejtpërdrejtë amerikan mbi mineralet strategjike të Ukrainës, përfshirë litiumin, titanin, kobaltin, aluminin dhe zinkun.
• Kontroll mbi naftën dhe gazin natyror, duke përfshirë rafineritë dhe tubacionet e transportit.
• Marrjen në zotërim të hekurudhave, rrugëve, porteve dhe objekteve të tjera strategjike të Ukrainës.
• Vendimmarrje amerikane në bordet e kompanive kryesore energjetike dhe infrastrukturore.
Tre nga pesë anëtarët e bordit të fondit të investimeve do të jenë të emëruar nga SHBA, duke i dhënë Amerikës përparësi në çdo vendimmarrje ekonomike të Ukrainës.
Një plan që minon sovranitetin e Ukrainës
Marrëveshja parashikon që SHBA të marrë të gjitha fitimet nga burimet natyrore të Ukrainës deri në shlyerjen e një borxhi prej 100 miliardë dollarësh, të vendosur mbi Ukrainën me 4% interes. Edhe pas kësaj shume, Ukraina do të marrë vetëm 50% të të ardhurave nga burimet e saj natyrore.
Gjithashtu, SHBA do të ketë të drejtën e parë të refuzimit për çdo marrëveshje energjetike të Ukrainës dhe mund të vendosë veto ndaj eksporteve të burimeve natyrore, duke ndaluar, për shembull, shitjen e metaleve të rralla në Kinë ose kufizuar furnizimin për Evropën.
Marrëveshja nuk përfshin asnjë angazhim për sigurinë e Ukrainës, por e prezanton këtë dominim ekonomik si një formë “ndihme për rindërtimin e vendit”.
Lidhjet me Putinin dhe ringjallja e perandorisë së gazit rus
Një nga aspektet më të debatueshme të marrëveshjes është se ajo përputhet me negociatat sekrete midis SHBA dhe Rusisë për një partneritet energjetik.
Sipas burimeve të The Telegraph, administrata e Trump po shqyrton ringjalljen e furnizimeve ruse të gazit në Evropë, duke kaluar përmes Ukrainës dhe tubacioneve Nord Stream të sabotuar.
Qëllimi i këtij plani është të përfitojnë kompanitë amerikane dhe oligarkët e lidhur me Trump, duke krijuar një sistem ku Rusia furnizon gazin, Ukraina e transporton dhe SHBA kontrollon fitimet.
Një sulm ndaj sovranitetit të Ukrainës dhe perspektivës evropiane
Ekspertët paralajmërojnë se marrëveshja e propozuar nga Trump do ta bënte të pamundur anëtarësimin e Ukrainës në BE, pasi ajo do të humbiste autonominë mbi burimet e saj strategjike.
“Nuk është në përputhje me anëtarësimin në BE dhe ndoshta kjo është pjesë e qëllimit të saj,” tha Prof. Riley.
Për më tepër, fondi i investimeve do të jetë i regjistruar në Delaware dhe do të bjerë nën juridiksionin e New York-ut, duke e bërë të pamundur për Ukrainën të sfidojë ligjërisht marrëveshjen në një gjykatë ndërkombëtare.
Konkluzioni: Një marrëveshje grabitqare e epokës moderne
Ky dokument ka ngjallur zemërim në Evropë dhe në rrethet diplomatike ndërkombëtare. Shumë e krahasojnë atë me traktatet e padrejta të imponuara ndaj Kinës në shekullin e 19-të nga fuqitë koloniale perëndimore.
Nëse ky plan zbatohet, Ukraina jo vetëm që do të humbiste burimet e saj natyrore dhe kontrollin mbi ekonominë, por gjithashtu do të bëhej një koloni ekonomike e SHBA-së.
Për më tepër, lidhjet e administratës së Trump me oligarkët rusë dhe planet për të ringjallur furnizimet e gazit të Putinit shtojnë frikën se ky është një hap drejt një marrëveshjeje sekrete midis Trump dhe Kremlinit, ku Ukraina mund të sakrifikohet për interesa ekonomike dhe strategjike.