Nga Replika.al
Tërmeti me magnitudë prej 7.8 ballësh që goditi Turqinë dhe Sirinë mëngjesin e së hënës, ka të ngjarë të jetë një nga më vdekjeprurësit këtë dekadë, thanë sizmologët, me një thyerje prej më shumë se 100 kilometrash (62 milje) midis blloqeve të Anadollit dhe Arabisë.
Ku ishte epiqendra e tërmetit?
Epiqendra e tërmetit ishte rreth 26 kilometra në lindje të qytetit turk Nurdagi, në një thellësi prej rreth 18 kilometrash në Rajonin e Anadollit Lindor. Tërmeti u përhap drejt verilindjes, duke shkaktuar shkatërrime në Turqi dhe Siri.
Gjatë shekullit XX, Rajoni i Anadollit Lindor tregoi aktivitet pak më të madh sizmik.
“Nëse do të shkonim, thjesht, nga tërmetet (e mëdha) që u regjistruan nga sizmometrat, do të dukej pak a shumë bosh”, tha Roger Musson, një bashkëpunëtor nderi i kërkimit në Shërbimin Gjeologjik Britanik.
Që nga viti 1970 në këtë zonë, janë regjistruar vetëm tri tërmete me magnitudë mbi 6.0 ballësh të shkallës së Rihterit, sipas Shërbimit Gjeologjik të SHBA-së. Por, më 1822, një tërmet prej 7.0 ballësh goditi rajonin, duke lënë të vdekur rreth 20.000 njerëz.
Sa i rëndë ishte ky tërmet?
Mesatarisht, më pak se 20 tërmete mbi 7.0 ballësh ndodhin në çdo vit, duke e bërë ngjarjen e së hënës të rëndë.
Krahasuar me tërmetin prej 6.2 ballësh që goditi Italinë qendrore në vitin 2016 dhe vrau rreth 300 njerëz, tërmeti Turqi-Siri lëshoi 250 herë më shumë energji, sipas Joanna Faure Walker, drejtuese e Institutit të Kolegjit Universitar të Londrës për Reduktimin e Rrezikut dhe Fatkeqësive.
Vetëm dy nga tërmetet më vdekjeprurëse nga viti 2013 deri në vitin 2022 ishin të së njëjtës magnitudë me tërmetin e së hënës.
Rajoni i Anadollit Lindor është një zonë ku ndodhin lëvizje të shtresave shkëmbore.
Në to, pllakat e ngurta shkëmbore shtyhen kundër njëra-tjetrës përgjatë një linje prishjeje vertikale, duke krijuar presion derisa njëra më në fund rrëshqet në një lëvizje horizontale, duke u liruar nga tendosja e madhe që mund të shkaktojë një tërmet.
Rajoni i San Andreas në Kaliforni është ndoshta zona më e famshme e lëvizjes së pllakave shkëmbore në botë, ku shkencëtarët paralajmëruan të ndodhte një tërmet kohë më parë. Thyerja fillestare për tërmetin Turqi-Siri filloi në një thellësi relativisht të cekët.
“Lëkundja në sipërfaqen e tokës do të ketë qenë më e rëndë se sa për një tërmet më të thellë të së njëjtës magnitudë në burim”, tha David Rothery, një gjeo-shkencëtar planetar në Universitetin e Hapur në Britani.
Më shumë se 22,000 njerëz tashmë dihet se kanë vdekur pas tërmeteve të së hënës në Turqinë jugore dhe Sirinë veriore.
Zyrtarët thonë se kamionët e OKB-së që transportonin ndihma kanë kaluar kufirin nga Turqia në Siri sot, kolona e dytë këtë javë
Por punonjësit e ndihmës në Sirinë veriore janë të dëshpëruar për më shumë ndihmë, me një mjek që thotë se nuk ka furnizime të mjaftueshme mjekësore edhe për 20% të atyre në nevojë
Situata në terren në Sirinë veriore është përshkruar si “absolutisht katastrofike” nga grupi i mbrojtjes civile të Sirisë, Helmetat e Bardha.
Ndërkohë, shpëtimtarët në Turqi dhe Siri po vazhdojnë punën e tyre të mundimshme, por shpresat po shuhen për shumë njerëz ende të bllokuar nën rrënoja.
Erdogan pranoi se përgjigja e qeverisë ndaj tërmetit të së hënës nuk ka qenë aq e shpejtë sa ai kishte shpresuar
Një karvan i dytë ndihmash i OKB-së për të mbijetuarit e tërmetit në Siri ka mbërritur në pikën e kalimit nga Turqia, por ka zhgënjim midis punonjësve të ndihmës për shpejtësinë e mbërritjes së ndihmës
Situata në Siri është përshkruar si “absolutisht katastrofike” nga organizata siriane e mbrojtjes civile Helmetat e Bardha.
Ekipet e shpëtimit në të dy vendet po vazhdojnë punën e mundimshme të përpjekjes për të gjetur të mbijetuar, por shpresat po shuhen
Megjithatë, pesë ditë pas tërmetit janë shfaqur disa histori thuajse të mrekullueshme të të mbijetuarve , duke përfshirë në provincën jugore Hatay të Turqisë, ku gjashtë persona u nxorrën nga rrënojat e një ndërtese apartamentesh pesëkatëshe.
Dhe në Mbretërinë e Bashkuar, Apeli për Tërmetet Turqi-Siri i Komitetit të Emergjencave të Fatkeqësive (DEC) thotë se ka mbledhur 32.9 milion £ (39.8 milion dollarë) në ditën e tij të parë , duke përfshirë 5 milion £ nga qeveria britanike.
Njëmbëdhjetë minuta pas tërmetit fillestar, rajoni u godit nga një tjetër tërmet me magnitudë prej 6.7 ballësh. Një tërmet me magnitudë 7.5 ballësh ndodhi disa orë më vonë, i ndjekur nga një tjetër spazmë me magnitudë 6.0 ballësh pasdite.
“Ajo që po shohim tani është se aktiviteti po përhapet në zonat fqinje”, tha Musson. “Presim që lëvizjet sizmike të vazhdojnë edhe për një kohë”.
Pas ngjarjes vdekjeprurëse të 1822-shit, të tjera lëkundje vazhduan edhe vitin e ardhshëm.