Me ligjin e falimentimit, që nisi zbatimin nga viti 2017, mbi çdo debitor qoftë biznes apo individ që nuk arrihet t’i ristrukturohen detyrimet procedura e falimentimit realizohet nga Gjykata e Falimentimit.
Ligji parashikon se debitori bën kërkesë për hapjen e procedurës së falimentimit për shkak të paaftësinë paguese ekzistuese ose paaftësinë paguese në një të ardhme të afërt të tij.
Sipas të dhënave të Agjencisë Kombëtare të Falimentimit nga viti 2019 deri në muajin Qershor 2023 numri i çështjeve gjyqësore për shqyrtimin e procedurave të falimentimit nga gjykatat ishte 169 dosje. Në këto vite, 120 çështje rezultojnë të mbartura, çështje të reja janë 46, ndërsa 3 çështje janë të kthyera për gjykim.
Për periudhën janar-qershor 2023, totali i çështjeve është 21 (20 prej tyre janë të mbartura dhe 1 çështje është depozituar e re). Numri i dosjeve në Gjykatën e Tiranës është 16. Pjesa tjetër e çështjeve gjyqësore është e shpërndarë, si: 1 në Durrës, 1 në Korçë, 1 në Vlorë dhe 2 çështje në Dibër.
Për vitin 2022 sipas të dhënave të Agjencisë Kombëtare të Falimentimit janë 44 çështje gjyqësore për shqyrtimin e procedurave të falimentimit nga gjykatat e rretheve.
Pas pandemisë së Covid-19 ka pasur një shtim të rasteve të falimentimit. Në vitin 2019 numri i çështjeve gjyqësore për procedurat e falimentimit arriti në 24 dosje, ku 21 prej tyre ishin të mbartura dhe 13 të reja. Për 2020 totali i dosjeve gjyqësore për shqyrtimin e procedurave të falimentimit arriti në 27, ku 22 prej tyre ishin çështje të mbartura dhe 5 të reja.
Përpara nisjes së procedurës së falimentimit nga gjykata, ligji i ri mundëson realizmin e shlyerjes kolektive të debitorëve nëpërmjet:) Likuidimit; b) Riorganizimit; c) Ristrukturimit të borxhit për individët; ose d) Ristrukturimit të borxhit për subjektet tregtare përmes marrëveshjeve jashtëgjyqësore, të miratuara nga gjykata e falimentimit.
Ligji për falimentimin parashikon edhe emërimin e një administratori të përkohshëm falimentimi ose një administrator të përkohshëm mbikëqyrje i cili ngarkohet nga gjykata e falimentimit. Si administratorë të falimentimit të licencuar nga Ministria e Drejtësisë, për 2022 në listën e publikuar nga agjencia Kombëtare e falimentimit rezultojnë 7 administratorë.
Pas emërimit, administratori i përkohshëm i falimentimit do të ngarkohet me sigurimin dhe ruajtjen e pasurive të debitorit, si dhe me administrimin e punëve të përditshme të debitorit. Me emërimin e një administratori të përkohshëm të falimentimit, e drejta për të disponuar pasuritë e veta zakonisht i hiqet debitorit.
Ligji shtrin efektet e veta mbi çdo debitor qoftë ky individ, tregtar, familje bujqësore, person juridik privat ose publik, fitimprurës ose jofitimprurës që ndjek qëllime ekonomike, shoqëri e thjeshtë, ose njësi administrative vendore./Monitor