SPAK zbardh skemat e pastrimit të parave në Shqipëri: Si bandat dhe zyrtarët e korruptuar kamuflojnë ‘eurot e pista’!
Prokuroria e Posaçme Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuara (SPAK) ka publikuar sot raportin e saj vjetor për vitin 2024, duke zbuluar detaje tronditëse mbi mënyrën se si pastrimi i parave po vijon të jetë një problem i madh në Shqipëri. Raporti përshkruan skemat kriminale dhe praktikat e përdorura nga bandat dhe zyrtarët e korruptuar për të maskuar burimin e “eurove të pista”, duke shkelur ligjin dhe duke rrezikuar stabilitetin ekonomik të vendit.
Sipas SPAK, pastrimi i parave është një veprimtari shumë e sofistikuar që përfshin disa mekanizma dhe kanale financiare për të fshehur origjinën e fondeve të paligjshme. Një nga praktikat më të zakonshme është përdorimi i “cash”-it për të shmangur gjurmët financiare dhe për të krijuar një labirint të transaksioneve që është i vështirë për t’u ndjekur. Kjo metodë e pastrimit ndihmon bandat dhe individët e korruptuar të mbulojnë veprimet e tyre dhe të ri-investojnë paratë në aktivitete të tjera ekonomike legjitime, duke krijuar një hendek mes parave të paligjshme dhe burimeve të ligjshme.
Në raportin e SPAK përmenden disa tipologji kryesore të pastrimit të parave, ku spikasin:
- Pastrimi i parave përmes kalimit indirekt të fondeve publike: Kjo përfshin zyrtarët që përdorin pozitat e tyre drejtuese për të favorizuar shoqëri tregtare, të cilat përfitojnë fonde publike. Pas përfitimit të këtyre fondeve, paratë kalojnë nga një subjekt privat tek një tjetër, i cili ka lidhje indirekte me zyrtarin publik. Pasuria e fituar në këtë mënyrë investohet në pasuri të paluajtshme, duke e bërë më të vështirë të gjurmohet origjina e parave të paligjshme.
- Pagimi për punime fiktive dhe investimi në pasuri të paluajtshme: Shoqëritë tregtare të krijuara qëllimisht për të përfituar fonde publike janë të kontrolluara nga zyrtarët publikë. Pasuritë e fituara përmes pagesave për punime fiktive nxirren nga sistemi bankar dhe shpesh investohen në pasuri të paluajtshme. Kjo e bën të vështirë identifikimin e burimit të këtyre fondeve dhe ndihmon në pastrimin e parave.
- Falsifikimi i dokumenteve: Një tjetër metodë për të pastruar paratë e fituara në mënyrë të paligjshme është përdorimi i dokumenteve të falsifikuara për të regjistruar pasuritë në emër të personave të tjerë, shpesh me ndihmën e zyrtarëve të korruptuar. Kjo skemë bën që pasuria të kalojë në duar të tjera dhe, duke e shitur ose transferuar, fshihet lidhja mes zyrtarit dhe pasurisë të fituar.
- Pastrimi i parave përmes kontratave dhe investimeve: Këtu përdoret ndikimi politik për të miratuar ligje dhe marrë vendime që favorizojnë shoqëri tregtare private për të fituar prona dhe fonde publike në kundërshtim me ligjin. Këto shoqëri pastaj kryejnë pagesa për interesa të zyrtarëve publikë ose ju dhurojnë prona me çmime më të ulëta se vlera e tregut, duke fshehur veprimet korruptive dhe pastruar produktet e veprave penale.
SPAK thekson gjithashtu se pastrimi i parave është një fenomen global dhe se Shqipëria nuk është e izoluar nga këto aktivitete. Raporti i vitit 2024 nxjerr në pah gjithashtu se kjo praktikë ka prekur sektorë të ndryshëm të ekonomisë dhe ka përfshirë individë nga të gjitha nivelet e shoqërisë, duke përfshirë edhe zyrtarët më të lartë të shtetit. SPAK ka bërë thirrje për masa të tjera më të rrepta dhe bashkëpunim ndërkombëtar për të luftuar këtë fenomen dhe për të siguruar se paratë e paligjshme të pastruara nuk do të vazhdojnë të minojnë ekonominë dhe rendin social.
Me këtë raport, SPAK ka vënë në dukje se do të intensifikojë luftën kundër pastrimit të parave dhe krimit të organizuar, duke përdorur të gjitha burimet e saj ligjore dhe bashkëpunimin ndërkombëtar për të çmontuar skemat e pastrimit dhe për të siguruar një shtet të ligjit më të fuqishëm.