Në bordin e tmerrit të qiellit “B-2”! Tualetet pas koke, si mbijetuan pilotët e avionëve që goditën Iranin 37 orë në ajër
B-2 Spirit është avioni më i padukshëm në botë, por jeta në bord është gjithçka tjetër përveçse e rehatshme. Më 21 qershor, dy bombardues të fshehtë amerikanë fluturuan në një nga misionet më të gjata dhe më delikate në vitet e fundit. 37 orë në ajër për të goditur objektet bërthamore nëntokësore të Iranit në Fordow.
Avionët u ngritën nga Misuri, fluturuan mbi Evropën Jugore duke kaluar pranë Siçilisë dhe hodhën në Iran ngarkesën e tyre vdekjeprurëse, bombat e fuqishme GBU-57 që shkatërrojnë bunkerët. Por nëse operacioni kërkonte saktësi kirurgjikale, fluturimi i vuri pilotët në provë. Në një kabinë të ngushtë, me aroma të vazhdueshme dhe një tualet portativ të fshehur pas sediljeve, mbijetesa në bord është një sfidë. Si mbijetuan ata pilotë për gati 40 orë në një hapësirë të mbyllur, me shtretër kampingu, ushqime të ngrohta dhe urinë në shishe.
B-2 Spirit është i njohur për teknologjinë e tij të fshehtësisë, por për pilotët në bord, është larg të qenit i padukshëm ndaj elementëve. Kabina, e projektuar për të zvogëluar kapjen nga radarët, është e ngushtë, pa dritare anësore dhe e projektuar me një qëllim në mendje: efikasitetin. Vendet janë krah për krah, me hapësirë minimale pas tyre për pushim ose për të përdorur të vetmin tualet të disponueshëm: një enë kimike portative, e fshehur me një çarçaf. Nuk ka ndarje të ndara ose sisteme të përparuara aromatizimi. Gjatë misioneve që zgjasin më shumë se 30 orë, çdo detaj i vogël mund të bëhet një problem mbijetese.
Nuk ka një foto zyrtare të banjës së B-2, por dëshmitë konfirmojnë përdorimin e “çantave” që janë tip kova kampingu me çanta sanitare të mbyllura hermetikisht. Pilotët duhet t’i përdorin ato disa centimetra larg kolegëve të tyre, në mungesë totale të privatësisë. Menaxhimi i avionit është me ndërrime, njëri nga të dy pilotët kujdeset për veten ndërsa tjetri për avionin. Për të ngrënë, janë në dispozicion vakte MRE (Meal Ready to Eat), të cilat mund të ngrohen me mjete speciale ose, në modelet më të fundit, edhe me mikrovalë.
Efektet anësore? Kapsllëk, diarre dhe aroma të rënda që mbeten të bllokuara në kabinë.
Gjatë misioneve në bordin e B-2, pilotët konsumojnë vetëm MRE, ose “Vakt i Gatshëm për t’u Ngrenë”. Këto janë racione individuale të parapaketuara, të dizajnuara për të siguruar marrjen e nevojshme kalorike në mjedise pa kuzhinë. Çdo pako përmban një pjatë kryesore (si speca djegës me mish, spageti bolonjeze ose pulë me oriz), pjata anësore, ushqime të lehta, ëmbëlsira, pije pluhur dhe një ngrohës kimik të pavarur.
Forcat Ajrore të SHBA-së gjithashtu ofrojnë MRE të dizajnuara për misione me rreze të gjatë veprimi: të pasura me kalori, me fibra të reduktuara për të kufizuar dëshirën për të shkuar në banjë. Disa variante janë qëllimisht “kapsllëkuese”, pikërisht për të zvogëluar nevojat fiziologjike gjatë fluturimeve të gjata dhe rrallë të ndërprera. Megjithatë, këto vakte mund të shkaktojnë fryrje, gazra ose, në disa raste, efekt të kundërt. Një ekuilibër delikat që e bën çdo kafshatë pjesë të një strategjie mbijetese.
Ajri në kabinën e pilotit filtrohet, por nuk parfumohet. Pas 20 orësh fluturimi, aroma e vërtetë dominuese është ajo e trupit të njeriut. Pilotët përpiqen ta ndreqin këtë me peceta të lagura, sprej personalë dhe freskues ajri, por efekti është i kufizuar. Edhe urina menaxhohet në një mënyrë spartane: shishe të ripërdorshme, shpesh të njëjtat që përdoren për të pirë, të cilat mund të shkaktojnë konfuzion në momentet e lodhjes ekstreme. Mjedisi është i ngopur me aroma, nxehtësi dhe stres. Pavarësisht kësaj, përqendrimi duhet të mbetet në maksimum.
Për t’u përballur me 40 orë fluturim, Forcat Ajrore Amerikane kanë zhvilluar një protokoll të saktë. Dy pilotët alternojnë punën teksa njëri kontrollon fluturimin, tjetri mund të shtrihet në një krevat kampingu të palosshëm të vendosur pas sediljeve. Hapësira është minimale, por e mjaftueshme për të kapur disa orë gjumë. Stërvitja përfshin gjithashtu simulime ekstreme për t’u përballur me mungesën e gjumit dhe stresin. Misioni i 21 qershorit e vërtetoi këtë. Rezistenca fizike dhe mendore janë po aq të rëndësishme sa teknologjia e aeroplanit.
Pavarësisht kostos prej mbi 2 miliardë dollarësh për një avion, B-2 Spirit nuk ofron komoditete luksoze. Kabina është prej qelqi: kontrollet janë dixhitale, ekrane shumëfunksionale dhe disa instrumente analoge. Nuk ka vend për shpërqendrime ose rehati të tepërt. Çdo element është projektuar për të zvogëluar peshën, kapjen nga radarët dhe për të siguruar efektivitetin operacional. Mirëqenia e pilotëve? Është çështje e dorës së dytë, por kërkon disiplinë, trajnim dhe një aftësi të jashtëzakonshme për t’u përshtatur.