Lëvizjet e fundit të Ajatollah Ali Khamenei për t’i shpëtuar kundërshtarëve

Nga frika e vrasjes, udhëheqësi suprem i Iranit komunikon kryesisht me komandantët e tij përmes një ndihmësi të besuar, duke pezulluar komunikimet elektronike për ta bërë më të vështirë gjurmimin e tij, sipas tre zyrtarëve iranianë të njohur me planet e emergjencës së vendit në rast lufte.

I fshehur në një bunker, udhëheqësi suprem, Ajatollah Ali Khamenei, ka zgjedhur një sërë zëvendësimesh nga brenda hierarkisë së Shtabit të tij Ushtarak, në rast se vriten më shumë nga togerët e tij të vlefshëm.

Në një veprim të jashtëzakonshëm, shtojnë zyrtarët, Ajatollah Khamenei ka emëruar tre klerikë të lartë si pasardhës të mundshëm në rast të vdekjes së tij, ndoshta shenja më domethënëse e situatës së pasigurt në të cilën ndodhet ai dhe sundimi i tij tridhjetëvjeçar.

Ajatollah Khamenei ka ndërmarrë një sërë masash të jashtëzakonshme për të ruajtur Republikën Islamike që nga e premtja e kaluar, kur Izraeli nisi një sërë sulmesh të papritura.

Edhe pse ka kaluar vetëm një javë, sulmet izraelite janë sulmi më i madh ushtarak ndaj Iranit që nga lufta me Irakun në vitet 1980, dhe ndikimi në kryeqytetin e vendit, Teheran, ka qenë veçanërisht i rëndë.

Vetëm në pak ditë, sulmet izraelite ishin më intensive dhe i shkaktuan Teheranit më shumë dëme sesa Sadam Huseini në të gjithë luftën e tij tetëvjeçare kundër Iranit.

Duket se Irani e ka kapërcyer tronditjen fillestare dhe është riorganizuar mjaftueshëm për të nisur kundërsulme të përditshme kundër Izraelit, duke goditur një spital, rafinerinë e naftës në Haifa, ndërtesa fetare dhe shtëpi.

Por më pas, në luftë hynë edhe Shtetet e Bashkuara. Presidenti Trump njoftoi të shtunën vonë se ushtria amerikane kishte bombarduar tre objekte bërthamore iraniane, përfshirë objektin nëntokësor të pasurimit të uraniumit në Fordow, duke e zgjeruar ndjeshëm konfliktin.

“Qëllimi ynë ishte të shkatërronim aftësinë e pasurimit të uraniumit të Iranit dhe t’i jepnim fund kërcënimit bërthamor që paraqet shteti numër një që mbështet terrorizmin në botë”, tha Trump në një fjalim drejtuar kombit nga Shtëpia e Bardhë të shtunën në mbrëmje.

Është e vështirë të dallosh se çfarë po ndodh brenda lidershipit të ruajtur rreptësisht të Iranit, por deri në fund të kësaj jave hierarkia e pushtetit dukej se po funksiononte normalisht, pavarësisht goditjeve të ashpra që ka marrë, dhe nuk kishte shenja të dukshme mospajtimi në radhët politike, sipas zyrtarëve dhe diplomatëve në Iran.

Ajatollah Khamenei, 86 vjeç, e di se ose Izraeli ose Shtetet e Bashkuara mund të përpiqen ta vrasin atë, gjë që ai do ta konsideronte një vdekje martiri, sipas zyrtarëve. Duke pasur parasysh këtë mundësi, Ajatollah mori vendimin e pazakontë për t’i udhëzuar Asamblesë së Ekspertëve të vendit të tij, organit klerikal përgjegjës për emërimin e udhëheqësit suprem, që të zgjedhë shpejt pasardhësin e tij nga tre emra që ai ka paraqitur.

Normalisht, procesi i emërimit të një udhëheqësi të ri suprem mund të zgjasë me muaj, me klerikët që zgjedhin nga listat e tyre të emrave. Por me vendin në luftë, zyrtarët thonë se Ajatollah dëshiron të sigurojë një tranzicion të shpejtë dhe të qetë dhe të ruajë trashëgiminë e tij.

“Prioriteti kryesor është ruajtja e shtetit”, tha Vali Nasr, një eksperte për Iranin dhe Profesoreshë e Marrëdhënieve Ndërkombëtare në Universitetin Johns Hopkins.

Gjithçka është e llogaritur dhe realiste

Trashëgimia ka qenë prej kohësh një çështje jashtëzakonisht e ndjeshme dhe e vështirë, që rrallë diskutohet publikisht, përtej spekulimeve dhe thashethemeve në qarqet politike dhe fetare. Udhëheqësi Suprem ushtron pushtet të madh: ai është komandanti i përgjithshëm i Forcave të Armatosura të Iranit, si dhe kreu i gjyqësorit, legjislaturës dhe ekzekutivit. Ai është gjithashtu Vali Faqih, ose Mbrojtësi Suprem i besimit shiit.

Djali i Ajatollah Khameneit, Mojtaba, gjithashtu një klerik dhe ndihmës i ngushtë i Trupave të Gardës Revolucionare Islamike, i cili përflitet të jetë favoriti, nuk është midis kandidatëve, sipas zyrtarëve. Ish-presidenti konservator i Iranit, Ebrahim Raisi, gjithashtu konsiderohej një favorit përpara se të vritej në një rrëzim helikopteri në vitin 2024.

Që nga fillimi i luftës, Ajatollah Khamenei i është drejtuar publikut në dy videomesazhe, në sfondin e perdeve ngjyrë kafe dhe pranë flamurit iranian. “Populli i Iranit do t’i rezistojë një lufte të imponuar”, tha ai, duke u zotuar të mos dorëzohet.

Në rrethana normale, Ajatollah Khamenei jeton dhe punon në një kompleks shumë të sigurt në qendër të Teheranit të quajtur “beit rahati” – ose Shtëpia e Udhëheqësit – dhe rrallë largohet nga ambientet, përveç rasteve të veçanta, siç është mbajtja e një predikimi. Zyrtarë të lartë dhe komandantë ushtarakë e vizitojnë atë për takime javore, ndërsa fjalimet publike mbahen nga kompleksi.

Tërheqja e tij në një bunker tregon se sa keq është goditur Teherani në një luftë me Izraelin, e cila, sipas zyrtarëve iranianë, po zhvillohet në dy fronte.

Njëra prej tyre kryhet nga ajri, me sulme ajrore izraelite mbi bazat ushtarake, objektet bërthamore, infrastrukturën kritike të energjisë, komandantët dhe shkencëtarët bërthamorë në apartamentet e tyre në lagje me popullsi të dendur. Disa nga komandantët kryesorë të Iranit u eliminuan menjëherë.

Qindra njerëz janë vrarë gjithashtu dhe mijëra të tjerë janë plagosur, me viktima civile në të gjithë Iranin, sipas Organizatave të të Drejtave të Njeriut brenda dhe jashtë vendit.

Megjithatë, zyrtarët iranianë pretendojnë se po luftojnë në një front të dytë, me agjentë dhe bashkëpunëtorë të fshehtë izraelitë të shpërndarë në të gjithë Iranin, të cilët lëshojnë dronë kundër objekteve kritike të energjisë dhe ushtrisë. Frika nga infiltrimi izraelit në nivelet e larta të aparatit të sigurisë dhe inteligjencës së Iranit ka alarmuar regjimin iranian, përfshirë Ajatollah Khamenein, thonë zyrtarët.

“Është e qartë se ka pasur një shkelje të madhe të sigurisë dhe inteligjencës. Kjo është e pamohueshme”, tha Mahdi Mohammadi, Këshilltar i Lartë i Kryetarit të Parlamentit iranian, Gjeneral Mohammad Ghalibaf, në një regjistrim audio në të cilin ai analizon luftën. “Të gjithë komandantët tanë të lartë u vranë brenda një ore.”

Ai shtoi se “dështimi më i madh i Iranit ishte moszbulimi” i muajve të tërë planifikimi që agjentët izraelitë kishin kryer për të sjellë raketa dhe komponentë dronësh në vend në përgatitje të sulmit.

Sipas zyrtarëve, udhëheqja e vendit është e preokupuar me tre çështje qendrore: atentati ndaj Ajatollah Khameneit, hyrja e Shteteve të Bashkuara në luftë dhe sulmet më shkatërruese ndaj infrastrukturës kritike të Iranit, siç janë termocentralet, rafineritë e naftës, gazit dhe digat.

Irani ka kërcënuar të hakmerret kundër Shteteve të Bashkuara me sulme kundër objektivave amerikane në rajon, por opsionet e qeverisë iraniane janë, në rastin më të mirë, të ndërlikuara. Nëse hakmerret kundër sulmeve amerikane ndaj objekteve të saj bërthamore, mund të gjendet në një luftë të madhe me një superfuqi ushtarake.

Frika nga atentatet dhe infiltrimi brenda radhëve të Iranit është gjithashtu aq e përhapur saqë Ministria e Inteligjencës ka njoftuar një sërë protokollesh sigurie, duke u kërkuar zyrtarëve të ndalojnë përdorimin e telefonave celularë ose çdo pajisjeje elektronike për komunikim. Sipas dy zyrtarëve iranianë, ajo ka urdhëruar të gjithë zyrtarët e lartë qeveritarë dhe komandantët ushtarakë të qëndrojnë në fshehtësi.

Pothuajse çdo ditë, Ministria e Informacionit ose Forcat e Armatosura lëshojnë udhëzime për publikun që të raportojnë lëvizjet e dyshimta të njerëzve dhe automjeteve dhe të përmbahen nga bërja e fotove dhe videove të sulmeve në zona të ndjeshme.

Vendi është gjithashtu në një bllokim të komunikimit me botën e jashtme. Interneti është praktikisht i mbyllur dhe thirrjet hyrëse ndërkombëtare janë bllokuar. Ministria e Telekomunikacionit tha në një deklaratë se këto masa synojnë identifikimin e agjentëve armik në terren dhe neutralizimin e aftësisë së tyre për të kryer sulme.

“Shërbimet e sigurisë kanë arritur në përfundimin se, në këtë moment kritik, interneti po keqpërdoret për të dëmtuar jetën dhe jetesën e qytetarëve”, tha Ali Ahmadinejad, Drejtor i Komunikimit për Presidentin Masoud Pezheskian. “Ne po mbrojmë sigurinë e vendit tonë duke e mbyllur internetin.”

Të premten, Këshilli i Lartë i Sigurisë Kombëtare shkoi një hap më tej, duke njoftuar se kushdo që bashkëpunon me armikun duhet t’u dorëzohet autoriteteve deri në fund të ditës së diel, të dorëzojë pajisjet e tij ushtarake dhe “të kthehet në krahët e popullit”. Ai paralajmëroi se kushdo që kapet duke bashkëpunuar me armikun pas të dielës do të përballet me ekzekutim.

Teherani është pothuajse i shkretë pasi Izraeli urdhëroi evakuimin e disa zonave me popullsi të dendur. Videot nga qyteti tregojnë autostrada dhe rrugë të shkreta që zakonisht janë të mbushura me makina. Në intervista, banorët e Teheranit që mbetën në qytet thanë se forcat e sigurisë kanë ngritur pika kontrolli në të gjitha autostradat, rrugët më të vogla dhe në pikat e hyrjes dhe daljes në qytet për të kryer kontrolle të rastësishme.

Mohammad Ali Abtahi, një politikan reformist dhe ish-nënkryetar, tha në një intervistë telefonike nga Teherani se Izraeli e kishte llogaritur gabim reagimin e iranianëve ndaj luftës. Z. Abtahi tha se fraksionet politike me rrënjë të thella, zakonisht në konflikt me njëra-tjetrën, ishin mbledhur pas udhëheqësit suprem dhe e kishin përqendruar vëmendjen e vendit në mbrojtje kundër një kërcënimi të jashtëm.

Lufta “zhduku dallimet që kishim, si midis nesh ashtu edhe me publikun e gjerë”, tha Abtahi.

Sulmet e Izraelit kanë shkaktuar një ringjallje të nacionalizmit midis shumë iranianëve, si brenda ashtu edhe jashtë vendit, përfshirë shumë që janë kritikë ndaj qeverisë. Kjo ndjenjë e kauzës së përbashkët është shprehur në një mori postimesh dhe deklaratash në mediat sociale nga aktivistë të shquar të të drejtave të njeriut dhe politikë, mjekë, atletë kombëtarë, artistë dhe personazhe të famshëm. “Ashtu si në një familje, mund të mos biem gjithmonë dakord, por toka e Iranit është vija jonë e kuqe”, shkroi në mediat sociale Saeed Ezatollahi, një lojtar i ekipit kombëtar të futbollit të Iranit, Team Melli.

Hotelet, shtëpitë e mysafirëve dhe sallat e dasmave kanë hapur dyert e tyre falas për të akomoduar personat e zhvendosur që po largohen nga Teherani, sipas mediave iraniane dhe videove në mediat sociale. Psikologët po ofrojnë seanca falas të terapisë virtuale në postimet në faqet e tyre në mediat sociale. Supermarketet po ofrojnë zbritje, dhe në furrat e bukës klientët po i kufizojnë blerjet e tyre në një bukë të freskët në mënyrë që të gjithë ata që presin në radhë të mund të kenë bukë, sipas videove të postuara në mediat sociale. Vullnetarët po ofrojnë shërbime të tilla si kryerja e punëve të përditshme dhe kontrollimi i gjendjes së banorëve me aftësi të kufizuara dhe të moshuarve.

“Ne shohim një unitet të bukur midis popullit tonë”, tha Reza, një biznesmen 42-vjeçar, në një intervistë telefonike pranë Detit Kaspik, ku ai është strehuar me familjen e tij. Duke përdorur vetëm emrin e tij të parë për të shmangur shqyrtimin e qeverisë, ai shtoi: “Është e vështirë të përshkruhet atmosfera. Jemi të frikësuar, por gjithashtu po tregojmë solidaritet, dashuri dhe mirësi ndaj njëri-tjetrit. Jemi të gjithë së bashku në këtë. Ky është një sulm ndaj vendit tonë, ndaj Iranit.”

Narges Mohammadi, laureate e Çmimit Nobel për Paqen dhe aktivistja më e shquar e të drejtave të njeriut në vend, ka kaluar dekada brenda dhe jashtë burgut duke luftuar për ndryshime demokratike në Iran. Por edhe ajo paralajmëroi për sulme ndaj vendit të saj, duke i thënë BBC javën e kaluar se “Demokracia nuk mund të arrihet përmes dhunës dhe luftës”.