Dy vjet sanksione nga BE, Kosova humbi 7.1 milionë euro direkt dhe 600 milionë euro projekte të pezulluara

Pas dy vitesh të sanksioneve të vendosura nga Bashkimi Evropian ndaj Kosovës, vendi ka përjetuar humbje të konsiderueshme ekonomike dhe pengesa të rënda në zbatimin e reformave demokratike. Një raport i fundit i Institutit GAP konstaton se Kosova ka humbur 7.1 milionë euro në mënyrë direkte dhe mbi 600 milionë euro projekte mbeten të pezulluara për shkak të masave ndëshkuese të BE-së.

Sanksionet u vendosën pas dështimit të qeverisë së Kosovës për të përmbajtur tensionet e rënda etnike në veriun e vendit në vitin 2023, të nxitura nga zgjedhjet komunale të kontestuara dhe përplasjet midis serbëve lokalë dhe forcave të rendit.

Projektet e pezulluara përfshijnë fonde të rëndësishme nga IPA – rreth 218 milionë euro të destinuara për sektorët e mjedisit, turizmit, zhvillimit rural dhe inovacionit, si dhe projekte të mëdha infrastrukturore nga Korniza e Investimeve në Ballkanin Perëndimor në vlerë prej 395.5 milionë euro, që prekin fushat e energjisë, digjitalizimit dhe kulturës.

Sektori më i goditur është ai i energjetikës dhe mjedisit, ku mungesa e investimeve ka ndikuar drejtpërdrejt në ndërtimin e rrjeteve të ujësjellësit dhe kanalizimeve në Prishtinë, ndërtimin e impiantit të ujërave të zeza në Ferizaj dhe projektin e linjës së ndërlidhjes energjetike Kosovë-Shqipëri.

Megjithëse Bashkimi Evropian deklaron se fondet nuk janë të humbura përgjithmonë dhe do të rikthehen sapo të hiqen sanksionet, pasojat aktuale kanë qenë të thella për qytetarët kosovarë. Përveç krizës ekonomike, varësia e Kosovës nga qymyri për energji është thelluar më tej.

Sipas përfaqësueses së lartë të BE-së për Punët e Jashtme dhe Politikën e Sigurisë, Kaja Kallas, është duke u shqyrtuar një proces i heqjes graduale të sanksioneve, por kjo varet nga ulja e tensioneve në veri të Kosovës dhe përparimi në çështje kyçe të dialogut me komunitetin serb.

Megjithatë, zhvillimet e fundit politike nuk japin shumë optimizëm. Kosova ndodhet pa qeveri funksionale që prej zgjedhjeve të fundit të shkurtit, ndërsa partia e Kryeministrit Albin Kurti nuk ka arritur të sigurojë shumicën për të formuar ekzekutivin e ri.

Nga ana tjetër, Komisionerja Marta Kos në një fjalim në Parlamentin Evropian vlerësoi përpjekjet e Kosovës për të mbështetur Ukrainën kundër agresionit rus, por kërkoi më shumë progres në reforma gjyqësore, lirinë e medias dhe administratën publike.

Sipas analistëve, sanksionet e BE-së kanë krijuar një rreth vicioz, ku Kosova nuk mund të përmbushë kushtet për integrim pikërisht për shkak të ndëshkimeve, duke i larguar më tej aspiratat e saj për anëtarësim në BE dhe duke dëmtuar jetën e qytetarëve të zakonshëm.