Ish-presidenti i Filipineve, Rodrigo Duterte, është arrestuar në Aeroportin Ndërkombëtar të Manilës pas një urdhër-arresti të lëshuar nga Gjykata Ndërkombëtare Penale (ICC) për krime kundër njerëzimit, lidhur me fushatën e tij të përgjakshme kundër drogës gjatë mandatit presidencial.
Sipas raportimeve, Duterte, 79 vjeç, u ndalua nga autoritetet pasi mbërriti nga Hong Kongu dhe aktualisht ndodhet në paraburgim. Arrestimi i tij është një zhvillim i madh, pasi ish-presidenti ishte përpjekur të shmangte përgjegjësinë ligjore për veprimet e tij gjatë viteve që drejtoi vendin.
Akuzat ndaj Dutertes
Gjatë presidencës së tij (2016-2022), Duterte drejtoi një luftë brutale kundër drogës, ku u ekzekutuan mijëra persona, shumica prej të cilëve nga shtresat e varfra urbane. Raportet e organizatave të të drejtave të njeriut dhe vetë ICC-së tregojnë se numri i viktimave varion nga 12,000 deri në 30,000 persona.
Autoritetet policore shpesh pretendonin se oficerët vepruan në vetëmbrojtje, por dëshmitë e shumta sugjerojnë se ekzekutimet u bënë pa ndonjë proces ligjor, madje ka raste ku policia “mbolli” prova të rreme për të justifikuar vrasjet.
Reagimi i Dutertes
Vetë Duterte, që kishte deklaruar më parë se nuk do të kërkonte falje për veprimet e tij, së fundmi tha:
“Nëse ky është fati im, unë e pranoj atë. Nuk mund të bëj asgjë.”
Në një dëshmi të dhënë përpara Senatit në vitin 2024, ai pranoi se kishte urdhëruar oficerët e policisë që të eliminonin të dyshuarit për drogë nëse ata “rezistonin arrestimit”, duke mohuar një urdhër të drejtpërdrejtë për ekzekutime masive.
ICC vazhdoi hetimet pavarësisht largimit të Filipineve nga traktati
Në vitin 2019, Duterte e tërhoqi Filipinet nga Statuti i Romës, traktati themelues i ICC-së, në përpjekje për të shmangur ndjekjen penale. Megjithatë, Gjykata Ndërkombëtare Penale e vazhdoi hetimin, duke argumentuar se krimet e dyshuara ishin kryer përpara tërheqjes dhe se Filipinet nuk kishin kryer hetime të mjaftueshme për të ndëshkuar autorët.
Çfarë pritet të ndodhë tani?
Arrestimi i Duterte është përshëndetur nga organizatat e të drejtave të njeriut dhe familjet e viktimave, të cilët e shohin si një hap të rëndësishëm drejt drejtësisë. ICC tani pritet të nisë procesin për ta çuar ish-presidentin përpara gjyqit, ku ai mund të përballet me dënime të rënda për krimet e dyshuara kundër njerëzimit.