Sekretari Amerikan i Shtetit, Marco Rubio, deklaroi se “topin në fushë e ka Rusia”, një sinjal i qartë se Uashingtoni po i kërkon Moskës të tregojë qartë qëllimet e saj në raport me luftën në Ukrainë. Kjo deklaratë erdhi pas bisedimeve të gjata mes SHBA dhe Ukrainës në Jeddah të Arabisë Saudite, ku u diskutuan skenarët për një zgjidhje të mundshme të konfliktit.
Presioni ndaj Rusisë dhe ndryshimi i strategjisë së SHBA
Ndryshe nga javët e fundit, ku në qendër të debatit ishte presioni amerikan mbi Ukrainën, tani duket se fokusi është zhvendosur te Rusia. Pas disa muajsh paqartësi, SHBA ka vendosur t’i drejtohet drejtpërdrejt Moskës, duke e vënë atë para përgjegjësisë për vazhdimin ose ndaljen e luftës. Sipas burimeve diplomatike, mesazhi i përcjellë nga Rubio nënkupton se Uashingtoni është i gatshëm të negociojë, por topi është tashmë në anën e Kremlinit për të bërë një lëvizje konkrete.
Në thelb, SHBA po provokon një moment të vërtetës për Rusinë: nëse është realisht e interesuar për një zgjidhje diplomatike apo nëse do të vazhdojë përshkallëzimin e luftës.
Ndihma ushtarake për Ukrainën dhe kushtet amerikane
Një nga elementët kyç të bisedimeve në Jeddah ishte rikthimi i ndihmës ushtarake për Ukrainën dhe mundësia e një armëpushimi 30-ditor. Kjo nismë, që vjen nga administrata e presidentit Donald Trump, është parë nga disa analistë si një mënyrë për t’i dhënë Rusisë hapësirë të tregojë nëse është e gatshme të negociojë seriozisht.
Por përveç çështjeve ushtarake dhe diplomatike, SHBA ka vendosur edhe një kusht të rëndësishëm që lidhet me marrëveshjet mbi mineralet e rralla. Ky element i ri në negociata është i lidhur drejtpërdrejt me interesat ekonomike dhe strategjike të të dy vendeve, veçanërisht në sektorin e energjisë dhe teknologjisë. Nëse një marrëveshje për këtë aspekt arrihet, Kievi mund të sigurojë garancitë ushtarake që ka kërkuar prej kohësh.
Raporti Trump-Zelensky dhe roli i Europës
Marrëdhënia mes presidentit amerikan Donald Trump dhe homologut të tij ukrainas Volodymyr Zelensky ka qenë historikisht e komplikuar, me momente tensioni dhe mosbesimi të ndërsjellë. Megjithatë, deklaratat e fundit të Trump tregojnë një ndryshim të qasjes së tij, duke sugjeruar se ai është më i gatshëm për të negociuar një marrëveshje që do t’i jepte fund konfliktit.
Nga ana tjetër, mbetet e paqartë se sa të përfshirë janë aleatët europianë në këtë proces. Edhe pse BE-ja ka qenë një mbështetëse kryesore e Ukrainës, nuk është e qartë se sa influencë reale ka në këtë fazë të negociatave. Për momentin, duket se SHBA po e mban të gjithë peshën e procesit në duart e saj.
A do të reagojë Rusia?
Çështja kryesore tani mbetet përgjigja e Moskës. Do të pranojë Vladimir Putin të hyjë në negociata të drejtpërdrejta apo do të vazhdojë përshkallëzimin e luftës? Nëse Moska zgjedh rrugën e dytë, atëherë mund të përballet me një presion të shtuar nga Perëndimi, përfshirë sanksione të reja dhe një mbështetje të shtuar për Ukrainën.
Ndërkohë, komuniteti ndërkombëtar është në pritje të hapave të ardhshëm. Se sa gjatë “do të qëndrojë topi në fushën e Rusisë” dhe çfarë lëvizjeje do të bëjë Kremlini, mbetet për t’u parë në ditët dhe javët në vijim.